Κατά την διάρκεια του παιχνιδιού ή μιας άσκησης, οι μικροί μας φίλοι, πολλές φορές βρίσκονται αντιμέτωποι με φοβίες τους. Φοβίες, τις οποίες κάποια παιδιά μπορούν να τις διαχειριστούν, ενώ άλλα, δεν τα καταφέρνουν και τόσο καλά. Εύλογα μπορεί κάποιος να αναρωτηθεί το εξής: Πως γίνεται να παίζει ένα παιδί και να φοβάται ταυτόχρονα? Η απάντηση βρίσκεται λίγο θαμμένη στην παιδική ψυχολογία. Ας μπούμε σε ένα προβληματισμό λοιπόν.
Ας πάρουμε για παράδειγμα μια δραστηριότητα ρίψης σε στόχο. Υπάρχουν παιδιά που μπορούν να πετύχουν τον στόχο, από κάποια απόσταση, αλλά υπάρχουν και παιδιά που δεν θα τα καταφέρουν. Αυτά που θα τα καταφέρουν με την πρώτη, θα συνεχίσουν την προσπάθεια χαρούμενα. Τι γίνεται όμως με τα παιδιά που δεν θα τα καταφέρνουν? Τι συναισθήματα τους γεννιόνται εκείνη την στιγμή και πως η μνήμη τους καταγράφει μια εμπειρία αποτυχίας? Η αποθάρρυνση θα έρθει ως φυσικό επακόλουθο, το παιδί θα νιώσει ότι δεν τα καταφέρνει και έτσι δεν θα είναι χαρούμενο. Μπορεί επίσης και να σταματήσει το παιχνίδι η να θεωρήσει ότι ο αθλητισμός και τα παιχνίδια, δεν είναι ωραία. Γεννάτε όμως και ένα ακόμη συναίσθημα. Ο φόβος της αποτυχίας της επόμενης φοράς. Το παιδί, όταν θα βρει μπροστά του τον στόχο ξανά, θα σταματήσει και μπορεί να μην εκτελέσει καν προσπάθεια. Έχει καταγραφεί στην μνήμη του η αποτυχία της προηγούμενης φοράς και ενδεχομένως να το αποτρέψει να εκτελέσει την ρίψη.
Μια καλή λύση είναι οι ”ΕΠΙΛΟΓΕΣ”. Είναι σημαντικό να δίνουμε στο παιδί την δυνατότητα της επιλογής στο επίπεδο δυσκολίας στο οποίο θα εκτελέσει το παιδί μια δεξιότητα (Garcia et al., 2002) Αν στο παράδειγμα της ρίψης σε στόχο, το παιδί βρεθεί σε απόσταση μακρινή και παρατηρήσουμε ότι δεν τα καταφέρνει, μπορούμε να βάλουμε μια ακόμη γραμμή, πιο κοντά στον στόχο και έτσι να του δώσουμε την επιλογή να εκτελέσει την προσπάθεια του, από κοντινότερη απόσταση.
Δεν είναι όμως όλα τα παιδιά ίδια. Το κάθε παιδί είναι μια ξεχωριστή οντότητα. Χρειάζεται ξεχωριστή διαχείριση και επίσης χρειάζεται να κοιτάμε βαθιά στην ψυχή του. Τι εννοούμε με αυτό. Υπάρχουν φορές που κάποια παιδιά την ώρα του παιχνιδιού, σταματούν και μας λένε την φράση, κύριε ΔΕΝ ΜΠΟΡΩ να κάνω την άσκηση αυτή. Η λέξη ”δεν μπορώ” εμπεριέχει πολύ συζήτηση. Όταν ένα παιδί λέει ”δεν μπορώ” συνήθως εννοεί άλλα πράγματα. Ένα από αυτά, η βιβλιογραφία μας λέει, πως εννοεί ότι δεν έχει καταλάβει την άσκηση και ντρέπεται να μας το πει. Προσπαθούμε αρχικά λοιπόν να κατανοήσουμε και εμείς, αν όντως έχει καταλάβει την άσκηση η το παιχνίδι, με φράσεις όπως, ”έχεις καταλάβει τι πρέπει να κάνουμε, θέλεις να σου δείξω?”. Έτσι θα γεφυρώσουμε την σχέση μας μαζί του και θα του ανοίξουμε τον δρόμο να μας εμπιστευτεί.
Ένας ακόμη φόβος, είναι ότι μπορεί να φοβάται μην χτυπήσει. Τα παιδιά δεν είναι ενήλικες. Πολλά από αυτά που βλέπουν, τους φαίνονται μεγάλα και τρομακτικά. Ο φόβος μια μπάλας στο πρόσωπο είναι πάντα τεράστιος για έναν μικρό αθλητή. Γι αυτό ρωτάμε, ”φοβάσαι μην χτυπήσεις”? ”Θα είμαι δίπλα σου σε όλη την άσκηση και θα σου κρατάω το χέρι” ”Θα νιώθεις τα χέρια μου επάνω σου”, είναι φράσεις που μπορούν να δώσουν αυτοπεποίθηση στον αθλητή μας να μπει στο παιχνίδι.
Και τέλος ο φόβος της αποτυχίας. Δεν νιώθει σίγουρο με τον εαυτό του. Είμαστε δίπλα του και τον ενθαρρύνουμε με φράσεις όπως: ”Φοβάσαι μήπως δεν τα καταφέρεις”? ”Γι αυτό είμαι εγώ εδώ, για να σε βοηθήσω να το μάθεις”.
Πολλές φορές τα παιδιά, δεν μπορούν να μας πουν την σκέψη τους. Για πολλούς λόγους, είτε ντροπής, είτε φόβου κλπ. Χρειάζεται να είμαστε δίπλα από τους μικρούς αθλητές μας, να ακούμε τι έχουν να μας πουν αλλά επίσης να παρατηρούμε. Το πρόσωπο τον παιδιών λέει πολλές αλήθειες. Αν βλέπουμε κάτι παράξενο στην ψυχολογία του, την ώρα του παιχνιδιού και όχι μόνο, πρέπει αμέσως να τα ρωτάμε. ”Βλέπω ότι κάτι σε απασχολεί, θα ήθελες να μου πεις γιατί δεν θέλεις να κάνεις αυτό το παιχνίδι”? (Gardner et al., 2012). Με αυτό τον τρόπο, θα νιώσουν πιο άνετα και θα σας πουν το….μεγάλο μυστικό τους. Ας το ακούσουμε, γιατί φωνάζει…σιωπηλά.
Πηγή: Πληροφορίες από το βιβλίο ”Γυμνάζοντας παιδιά προσχολικής ηλικίας” Της Φωτεινής Βενετσάνου